بازی رومیزی یا بوردگیم چیست؟

تعریف تحت الفظی و ویکی پدیایی بازی رومیزی اینطور است که: بازی‌ رومیزی یا بردگیم، نوعی از بازی است که روی میز یا یک سطح صاف انجام می شود و معمولاً از قطعاتی استفاده می‌کند که جابه‌جا شده یا روی یک تخته یا صفحه از قبل علامت‌گذاری شده، که به آن برد (Board) گفته می شود، قرار می‌گیرند.

گرچه روی میز بودن جزو تعریف آن است اما این به معنای آن نیست نمی توان آن را روی فرش، زیر فرش، روی زمین، روی طاقچه، روی چمن و … بازی کرد. نام دیگر این نوع از بازی، بازی فکری، بازی تفننی، بازی تخته ای یا بردگیم است.

تعریف دقیق تر و ملموس تر بازی رومیزی با تعریف تحت اللفظی آن تفاوت دارد. در تعریف دقیق تر می گوییم:

بازی رومیزی یا بردگیم نوعی از بازی های غیر دیجیتالی است که شامل قطعات و اجزای مختلفی بوده و ماموریت آن این است که جمعی از افراد را در کنار هم، با چاشنی رقابت، همکاری یا ترکیبی از هردو، به سرگرمی، فکر کردن و برنامه ریزی، هیجان و شادی، تعامل و مذاکره، سکوت و سر صدا و … دعوت کند.

این تعریف دقیق و طولانی، اطلاعات زیادی از بازی های رومیزی می دهد؛ مثلا اینکه رقابت یا همکاری از چاشنی های مهم این بازی ها هستند، این نوع بازی ها اجزا و قطعات مختلفی دارند، فکر کردن، برنامه ریزی، هیجان و شادی، تعامل و مذاکره، شانس و اتفاق، صحبت کردن و … هم از اتفاقاتی هستند که در این بازی ها رقم می خورد.

تاریخچه بازی رومیزی و ماهیت آن

اگر بخواهیم در مورد تاریخچه بازی رومیزی صحبت کنیم، در ابتدا باید بدانیم آثار تاریخی بدست آمده حداقل 6300 سال پیش را به عنوان مبدا آغاز استفاده از بازی های رومیزی می دانند؛ اما مطمئنا پیش از این نیز انسان با وسایلی دیگر سرگرمی هایی برای خود داشته که آثاری از آن در مطالعات باستان شناسی یافت نشده است. با این حال بازی‌ های رومیزی یا بردگیم ها در طول تاریخ در بیشتر فرهنگ‌ها و جوامع وجود داشته، از خلال فرهنگ آنها سفر کرده و تکامل یافته اند. این سیر تکاملی همچنین ریشه عمیقی در سبک زندگی انسان ها داشته است.

این فرآیند حتی در کشور ما ایران هم وجود داشته. تعدادی از مکان‌های تاریخی، آثار و اسناد مهم، بازی‌ رومیزی اولیه مانند بردگیم مربوط به تمدن جیرفت در ایران را بیان می‌کنند.

از قدیمی ترین بازی رومیزی های تاریخی، می توان بازی سنت (Senet) را نام برد. اسنادی از این بازی در دفینه های مقبره مرکنرا (Merknera’s) در حدود 2700 تا 3300 سال پیش از میلاد، در دوران پیش از سلسله اول مصر یافت شده است. همچنین پیش از سلسله مصر، بازی مِهان (Mehan) و پس از آن نیز بازی سلطنتی یور (The Royal Game of Ur) در بین النهرین وجود داشته است.

اگر بخواهیم مشهورترین و پر استفاده ترین بازی رومیزی دنیا را نام ببریم به شطرنج میرسیم.

از این بازی دونفره انتزاعی، که یکی از محبوب ترین و استراتژیک ترین بازی‌های شناخته شده رومیزی به شمار می رود، میلیون ها نسخه در جهان تولید و طراحی شده و مسابقات جهانی، رتبه بندی و رویدادهای مختلف حول این بازی شکل می گیرد.

پس از شطرنج می توان به بازی هایی نظیر مونوپولی (بیش از 250 میلیون نسخه)، جنگا (بیش از 100 میلیون نسخه) نیز اشاره کرد. بجز این بازی‌های کلاسیک، بازی کاتان-کتان (Catan) با بیش از 32 میلیون نسخه چاپ و تولید، به عنوان پرفروش ترین بازی رومیزی غیرکلاسیک شناخته می شود.

قطعات و اجزای بازی رومیزی

در این قسمت قرار است درباره این صحبت کنیم که “یک بازی رومیزی چه قطعات یا اجزایی می تواند داشته باشد؟”

در حالت کلی حدود 15 نوع مختلف از قطعات عمومی وجود دارد که در بازی های رومیزی متناسب با آنچه طراح بازی تصمیم می گیرد، به کار گرفته می شوند. این قطعات شامل لیست زیر می باشند: